Is het erg dat dieren uitsterven?

Steeds meer diersoorten worden bedreigd met uitsterven of komen niet meer in het wild voor. Is dat erg? 14 juni stond in Trouw een artikel en daarin kwam ook Bas Haring aan het woord. “Op een frisse en toegankelijke manier probeer ik wetenschap en filosofie zo uit te leggen dat ‘t begrijpbaar wordt voor jan en alleman” zegt op zijn website. Volgens Bas is het geen ramp dat sommige soorten uitsterven: “Sommige diersoorten vinden wij waardevol of hebben wij nodig, andere niet”.

Mijn eerste reactie was: hoe kan iemand die kan nadenken zulke dingen zeggen? Hoe kan je praten over nut of waarde van dieren en planten? Wie bepaalt dat nut? En als je over nut praat; wat is dan het nut van mensen, van de hele aarde? Ik onderdrukte de neiging om direct een ingezonden brief te sturen. Misschien was hij niet goed geciteerd, misschien was het een diepe filosofische gedachte en is het niet de taak van een filosoof om juist op een andere manier naar dingen te kijken?

Nadat ik had gegoogeld (bas haring uitsterven soorten : 6680 resultaten) kwam de teleurstelling. Bas Haring is niet alleen filosoof maar ook bijzonder hoogleraar “publiek begrip van wetenschap” aan de Universiteit Leiden. Mijn idee bij wetenschap is toch dat een wetenschapper openstaat om zijn mening te veranderen als hij nieuwe informatie krijgt.

De mening dat het uitsterven van heel veel soorten niet zo erg is, heeft Bas al langer; hij heeft er zelfs een boek over geschreven en al in reacties op het boek dat in 2011 uitkwam, werden door verschillende wetenschappers argumenten genoemd waarom dat uitsterven wél een probleem was. Door het tempo waarin het op het moment gebeurt, door de functie die verschillende soorten in ecosystemen hebben waardoor de gevolgen onverwacht groot kunnen zijn. Omdat een systeem met daarin verschillende soorten met eenzelfde functie minder gevoelig is voor veranderingen (de verzekeringshypothese). En dat het uitsterven van soorten een symptoom is van een groter probleem: dat mensen op een onverstandige manier met hun omgeving omgaan en dat ze daar zelf vroeg of laat ook zelf heel veel last van gaan ondervinden. En ondanks al die argumenten -wetenschappelijk onderbouwde feiten, geen meningen- blijft Bas zijn stelling herhalen. Ik kan daarvoor maar een reden bedenken. Bas is naast filosoof en buitengewoon hoogleraar ook in te huren als spreker. En een spreker heeft publiciteit nodig. Om die publiciteit te krijgen herhaalt hij sinds 2011 zijn controversiële en inmiddels iets minder frisse en toegankelijke mening en blijft hij alle redelijke tegenargumenten negeren. Dat is weinig filosofisch en nog minder wetenschappelijk. Dat is vooral zakelijk. Zakelijk en jammer.